De gemeenteraad is het hoogste orgaan en vormt het algemene bestuur. Het college van B&W vormt het dagelijks bestuur en is verantwoordelijk voor de uitvoering van het beleid zoals dat door de gemeenteraad wordt vastgesteld. De gemeenteraad bepaalt daarbij onder andere hoeveel geld het college mag uitgeven. Dat doet de raad bij het vaststellen van de begroting.

Controleren

De gemeenteraad controleert of het college uitvoert wat hij heeft vastgelegd in het beleid. De raad kijkt ook of het college niet te veel geld uitgeeft bij die uitvoering. De raad heeft hiervoor een aantal wettelijke instrumenten. De gemeenteraad controleert bijvoorbeeld bij het vaststellen van de jaarrekening of vastgestelde doelen zijn bereikt binnen het beschikbare budget. Maar een raadslid kan ook tussentijds vragen stellen aan het college om uitleg te geven over de manier waarop het beleid wordt uitgevoerd of aan de raad een voorstel doen om een onderzoek uit te voeren.

De gemeenteraad benoemt ook een onafhankelijke Rekenkamer die onderzoek verricht ter ondersteuning van deze controlerende rol.

Het volk vertegenwoordigen

Een belangrijke rol van ieder raadslid is de volksvertegenwoordigende rol. Het raadslid is immers gekozen door de inwoners. De gemeentewet zegt hierover dat: “De raad de gehele bevolking van de gemeente vertegenwoordigt”. Dat wil zeggen dat een raadslid niet alleen het deel van de bevolking vertegenwoordigt dat op hem – of zijn partij – heeft gestemd. Als inwoner is het mogelijk om het gesprek aan te gaan met een of meer raadsleden over zaken die u van belang vindt voor het algemeen belang van de inwoners van Cranendonck. Raadsleden vinden het zelf ook belangrijk om contact te houden met de inwoners die zij vertegenwoordigen. Sommigen houden zelfs een weblog bij. Aan het begin van de bestuursperiode is er een raadsprogramma vastgesteld.