Knoop Maarheeze

Onderzoeken naar Maarheeze als knoop gaan vooral over bouwen rond goed openbaar vervoer. Een tunnel onder de A2 maakt voor dit onderzoek weinig verschil: het levert bijna geen extra bouwruimte op vlak bij het station. Ook lijkt een tunnel op het eerste gezicht veel te duur in verhouding tot de mogelijke uitbreiding. Dat moet later nog beter worden onderzocht. Daarom is ondertunneling nu niet meegenomen en houden we in de scenario’s rekening met de A2 als barrière.

De opdracht richt zich op ontwikkeling binnen een bepaalde afstand van het station, op Maarheezer grondgebied. Het gebied aan de zuid-westzijde van de A2 is Budels grondgebied en hoort daarom niet binnen de scope. Dit komt voort uit het Kompas voor Cranendonck, waarin Maarheeze is aangewezen voor de woningbouwopgave en Budel voor economische ontwikkelingen. 

Daarnaast spelen andere redenen mee:

• De A2 blijft een grote barrière.
• Voor veilig langzaam verkeer (fietsen en wandelen) zijn tunnels of hoge bruggen nodig.
• De ruimte tussen de A2 en het spoor ligt dichter bij het station en is daardoor geschikter voor woningbouw volgens de regionale opdracht.
• Dit is officieel gezien Budels grondgebied. 

De scenario’s zijn een vlekkenplan: een eerste schets. In een volgende fase worden ze verder uitgewerkt en getoetst op haalbaarheid. Bouwen aan de noordkant kan dan nog verder onderzocht worden. De belangrijkste reden om de noordzijde nu niet uit te werken is de afstand tot het huidige station. Die afstand is te groot voor woningbouw die bij een knoop hoort.

Alleen in scenario 3 ligt bouwen aan de noordkant wél voor de hand. Dat komt doordat in dat scenario wordt gedacht aan een extra station, waardoor deze gronden ineens wél vlakbij een OV-knooppunt komen te liggen.

De raad heeft opdracht gegeven om te onderzoeken hoe 3.000 tot 5.000 woningen kunnen worden gebouwd. Daarom richten de scenario’s zich daarop. We hebben aanvullend één lichter scenario van 1.500 woningen toegevoegd. Een lager aantal woningen zou daarin passen. Daarnaast is een bepaald minimum aantal woningen nodig om de HOV-knoop goed te laten functioneren.

De scenario’s zijn globale vlekkenplannen. Bij verdere uitwerking kan nog een fasering worden gemaakt. Daarnaast past het bij het Kompas voor Cranendonck om te kiezen voor groei. Hiermee houden we onze kernen sterk, voorkomen we krimp en zorgen we dat voorzieningen en de lokale economie toekomstbestendig blijven. Voor Maarheeze gaat het om een organische groei van 10-15%, met extra aandacht voor woningbouw, 220-330 woningen.

Nee. De opdracht gaat specifiek over 3.000–5.000 woningen bij Maarheeze, vanwege het station.

De regio wil bouwen op plekken dicht bij een station, zodat mensen minder met de auto reizen. Daarom is Maarheeze aangewezen.

Behoud of krimp maakt geen onderdeel uit van de opdracht van de raad. Bestaand beleid gaat uit van groei van 10–15% per kern, zodat de gemeente leefbaar blijft en voorzieningen behouden blijven. Daarom is krimp niet onderzocht.

We gebruiken de mogelijkheden voor inbreiding en woningsplitsing al zoveel mogelijk.
Een bredere aanpak van bestaande wijken (zoals herstructurering) hoort niet bij deze onderzoeksopdracht. In de volgende fase kijken we naar de haalbaarheid van de scenario’s. Daarbij wordt opnieuw gekeken naar hoe we de bestaande woningvoorraad nog beter kunnen benutten.

In alle scenario’s is natuurbehoud een vast uitgangspunt. Beschermde natuurgebieden, zoals Natura 2000 en het Natuurnetwerk Brabant, moeten wettelijk worden beschermd. Als daar toch impact ontstaat, moet dit worden gecompenseerd.

Bij nieuwe ontwikkelingen willen we bovendien zoveel mogelijk bestaande natuurlijke en landschappelijke elementen behouden, zoals boomlanen, houtwallen en watergangen.

De mogelijke HOV-knoop kan daarnaast ook kansen bieden voor extra of versterkte natuur, wat in de volgende fase verder wordt onderzocht.

De woningen zijn ingetekend op open landbouwgrond in een bosgebied. Daardoor kan een woonwijk in bosstijl ontstaan, dicht bij het station.

In sommige scenario’s is de huidige plek nodig voor woningbouw. Een nieuwe plek kan voordelen geven, zoals modernere voorzieningen en samenwerking tussen verenigingen.

Ja. Juist de vergrijzing is een belangrijke reden om te groeien.

Bij de verdere uitwerking worden de effecten op verkeer en parkeren uitgebreid onderzocht. Wel is duidelijk dat de verkeersdruk op sommige plekken zal toenemen. Daarom worden de scenario’s zo ontworpen dat autoverkeer zoveel mogelijk buiten de dorpskern om naar de A2 wordt geleid, zodat de kern wordt ontlast. Aansluitingen met het bestaande dorp worden vooral gemaakt met veilige fiets- en wandelroutes.

Dit is een belangrijk aandachtspunt in de volgende fase. Door nieuwe routes naar de A2 buiten de bestaande kern te leggen, wordt voorkomen dat grote hoeveelheden verkeer door de woonstraten van Maarheeze gaan rijden.

De impact op de A2 wordt in de vervolgfase onderzocht. Ontwikkeling rondom een HOV-knoop betekent juist dat veel verkeer wordt opgevangen door trein, bus en fiets. Daarnaast wordt gestuurd op minder autogebruik, bijvoorbeeld via parkeernormen en afspraken met werkgevers.

Een veilige en aantrekkelijke wandel- en fietsroute naar het station is een belangrijk uitgangspunt in alle scenario’s. In latere fases wordt het ontwerp uitgewerkt, met aandacht voor goede verlichting, zichtlijnen, sociale controle en nieuwe bebouwing langs de route.

Dit kruispunt wordt meegenomen in het verkeersonderzoek in de volgende fase. Dan wordt bepaald welke maatregelen nodig zijn.

Bij de verdere uitwerking onderzoeken we hoe fiets- en wandelroutes behouden of verbeterd kunnen worden en hoe we ze veilig houden.

Dat wordt onderzocht bij de verdere uitwerking. Verbeteringen aan infrastructuur kunnen belangrijke voorwaarden zijn voordat woningbouw kan starten.

Ook dit wordt onderzocht zodra duidelijk is welk scenario verder uitgewerkt wordt.

In de scenario’s is geen nieuwe verbinding opgenomen. Bouwen aan de oostkant van de A2 heeft de voorkeur, om verdere versnippering te voorkomen.

De veiligheid van de stationsomgeving is een belangrijk aandachtspunt in alle scenario’s. Het station moet een aangename en veilige plek zijn, ook na zonsondergang. In de vervolgfase wordt het ontwerp van het stationsgebied verder uitgewerkt, met aandacht voor goede verlichting, zichtlijnen en sociale controle. Door nieuwe bebouwing zorgvuldig te plaatsen, zorgen we dat er meer ogen op de openbare ruimte komen, wat de veiligheid verder vergroot.

Ook dit onderwerp wordt meegenomen bij de verdere uitwerking van het gekozen scenario.

Defensie zal in 2028 terugkeren naar de Nassau-Dietzkazerne waardoor het azc verdwijnt.

Omdat het azc in 2028 sluit, vervalt deze vraag. De routes worden daarna niet meer gebruikt door bewoners van het azc.

Bij de verdere uitwerking houden we rekening met geldende veiligheidsnormen.
Op basis van de huidige onderzoeken is er geen aanwijzing dat groei van het aantal inwoners automatisch leidt tot minder veiligheid.

De nieuwe woningen zijn bedoeld voor zowel inwoners van Cranendonck die binnen de gemeente willen doorstromen of starten, als voor werknemers in de Brainportregio die op zoek zijn naar woonruimte in de omgeving.

Op dit moment is er geen beleid dat inwoners van Maarheeze voorrang geeft. Wettelijk mag de gemeente mensen niet op basis van hun woonplaats voorrang geven bij koopwoningen.

Voor sociale huur geldt wel bestaand beleid:

• 1/3 van de nieuwbouw gaat met voorrang naar doorstromers uit Cranendonck.
• 1/3 gaat met voorrang naar inwoners van Cranendonck.
• 1/3 is voor reguliere woningzoekenden.

Nee, dat kan wettelijk niet worden gestuurd.

Bij de verdere uitwerking worden eisen gesteld voor voldoende woningen voor jongeren en starters. Binnen de Metropoolregio Eindhoven is afgesproken dat minimaal twee derde van de nieuwbouw betaalbaar moet zijn. De uiteindelijke prijzen hangen wel af van de marktomstandigheden.

In alle scenario’s houden we rekening met een leefbare en open inrichting. Dat betekent dat er altijd ruimte blijft voor groen, ontmoeting, wandelen, sport en recreatie. In de verdere uitwerking wordt dit per gebied concreet vormgegeven.

Natuurbehoud is in elk scenario een belangrijk uitgangspunt. Gebieden die onderdeel zijn van het Natuurnetwerk Brabant of Natura 2000 worden beschermd. Als er toch natuur verloren gaat, moet deze wettelijk worden gecompenseerd. Daarnaast behouden we waar mogelijk karakteristieke elementen zoals boomlanen, houtwallen, houtsingels en watergangen.

Bij de uitwerking wordt nadrukkelijk gekeken naar de kwaliteit en leefbaarheid van het bestaande dorp. Denk aan ruimte voor voorzieningen, ontmoeten, groen en goede verbindingen tussen de bestaande kern en nieuwe woongebieden.

Dat wordt per scenario onderzocht. Wel geven de scenario’s al richting: er kan bijvoorbeeld ruimte ontstaan voor supermarkten, zorgvoorzieningen, (brede) scholen, buurthuizen, sport, onderwijs of kinderopvang. Wat er precies nodig is, wordt in de volgende fase verder bepaald.

Dit wordt onderzocht in de vervolgfase. In alle scenario’s ontstaat wel een nieuw centrumgebied rondom het station, omdat dit een natuurlijk ontmoetingspunt wordt. Hoe dit gebied er precies uit komt te zien, wordt later uitgewerkt.

Deze natuurgebieden maken deel uit van Natura 2000 en het Natuurnetwerk Brabant, en hebben daardoor wettelijke bescherming. Natuurbehoud is in alle scenario’s een belangrijk uitgangspunt. Waar natuur mogelijk geraakt wordt, moet dit wettelijk worden gecompenseerd. Bij de keuze voor nieuwe bouwlocaties behouden we zoveel mogelijk karakteristieke natuurlijke elementen, zoals boomlanen, houtwallen, houtsingels en watergangen, zodat de kwaliteit van het landschap blijft behouden.

Bij de uitwerking wordt onderzocht hoe de recreatieve mogelijkheden, zoals wandelen rond het Kamersven, behouden kunnen blijven.

Luchtkwaliteit kan verslechteren door extra verkeer. Daarom wordt bij de verdere uitwerking gekeken hoe we lopen, fietsen en het openbaar vervoer kunnen stimuleren.
De effecten op de luchtkwaliteit worden meegenomen bij het scenario dat verder wordt uitgewerkt.

Of er natuur wordt gebruikt, hangt af van het scenario. Natuurbehoud is altijd belangrijk. Als er toch natuur moet wijken, gebeurt dat alleen als het echt nodig is en wordt dit gecompenseerd, zoals de wet voorschrijft.

Dat wordt onderzocht in de haalbaarheidsfase. Dan worden ook risico’s en oplossingen in beeld gebracht.

Alle gemeenten in de regio moeten samen ruimte bieden voor 100.000 nieuwe woningen gekoppeld aan de nabijheid van openbaar vervoer. Voor Maarheeze betekent dit een mogelijke groei van 3.000 tot 5.000 woningen. De scenario’s laten zien wat de gevolgen zijn van deze opgave. Eerst onderzoeken we de voorstelbaarheid: wát zou in Maarheeze kunnen? Daarna volgt een apart onderzoek naar de haalbaarheid van het scenario dat de gemeenteraad kiest.

De uitkomst staat niet vast. De scenario’s laten alleen mogelijkheden zien.

Ja. De gemeenteraad wil eerst reacties van inwoners verzamelen en meewegen.

Alle reacties van inwoners worden verzameld en geanalyseerd. De gemeenteraad gebruikt deze informatie bij het nemen van besluiten over het vervolg.

De gemeente wil open en duidelijk zijn over de onderzoeksopgave vanuit de regio. Daarom worden inwoners actief betrokken bij elk onderdeel van het onderzoek.

De gemeente wil neutraal blijven en de zorgen eerst bij inwoners zelf ophalen, zonder vooraf in te vullen wat deze zorgen zouden zijn.

Ja. De gemeente en de raad steken veel tijd in het participatieproces. De opbrengst wordt volledig gedeeld met de gemeenteraad, die deze informatie meeweegt bij haar besluit.

Mooi Mares maakte in 2023 een toekomstvisie, toen de regionale woningopgave nog niet openbaar was. Hun onderzoek was bedoeld om het dorp te peilen over aantallen, dichtheid en locaties. Het onderzoek van Sweco/Zeewaardig is breder en kijkt naar kansen en zorgen per scenario. Beide onderzoeken leveren waardevolle informatie voor de gemeenteraad.

De raad moet alle belangen afwegen: de zorgen van inwoners, maar ook regionale bereikbaarheid, woningnood en economische ontwikkeling. De gemeenteraad beslist voor de hele gemeente én voor de lange termijn.

De voordelen worden later duidelijk, maar een HOV-knoop kan zorgen voor:

• snellere verbindingen met de regio,
• betere voorzieningen,
• een aantrekkelijk en toekomstbestendig dorp.

De planning hangt af van keuzes van de gemeenteraad en van de haalbaarheid van het gekozen scenario. De ambitie is dat er richting 2040 belangrijke stappen zijn gezet.

Dat is nog niet bekend. De snelheid hangt af van:

• de besluitvorming door de raad,
• de haalbaarheid van het gekozen scenario,
• en verdere onderzoeken. Ook hier is 2040 een richtpunt.

De huidige gemeenteraad bespreekt de resultaten van het onderzoek en geeft deze mee aan de nieuwe raad, die in april 2026 wordt gekozen. Daarna kiest de nieuwe raad welk scenario verder wordt uitgewerkt.

Alle inwoners van Cranendonck konden meedoen aan het online onderzoek.